धादिङ जिल्लाको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिकामा रहेको त्रिपुरासुन्दरी माई भगवती मन्दिर क्षेत्रमा लाग्ने 'न्वागी मेला' यहाँको सबैभन्दा ठूलो र महत्त्वपूर्ण धार्मिक तथा सांस्कृतिक पर्व हो।
यस वर्ष यो ऐतिहासिक मेला आज (मंसिर ६ गते, २०८२) र भोलि (मंसिर ७ गते, २०८२) भव्यताका साथ आयोजना हुँदैछ।
मेलाको मुख्य आकर्षण: 'घर–माईती सार्ने' परम्परा
यो मेलाको सबैभन्दा अनौठो र विशिष्ट परम्परा भनेको देवी भगवतीलाई एक स्थानबाट अर्को स्थानमा सार्ने (घर-माइती गर्ने) चलन हो।
स्थान परिवर्तन: देवीको प्रतिमूर्तिलाई मंसिर महिनाको विशेष तिथि पारेर सल्यानकोट (घर/मूल मन्दिर) बाट बाजागाजासहित करिब तीन घण्टाको पैदल दूरीमा रहेको आगिञ्चोक हाँसेबजारको माइथानबेँसी (माइतीघर) मन्दिरमा सारिन्छ।
अवलोकन: यो माई सवारीका बेला बाटोको दायाँबायाँ हजारौं भक्तजन लामबद्ध भएर देवीको दर्शन र पूजा गर्छन्।
मूर्तिलाई नछोइने: परम्परा अनुसार, बाकसभित्र राखिएको भगवतीको प्रतिमूर्तिलाई रानामगर, तिमिल्सिना र सापकोटा थरका पुजारीबाहेक अन्य सर्वसाधारणले हेर्न वा छुन पाउँदैनन्। भक्तजनहरूले टाढैबाट दर्शन गरी फूल, अक्षता चढाउँछन्।
तुलना: वर्षमा तीन ठाउँमा मूर्ति सारिने यो चलनलाई नेपाली विवाहित महिलाले कर्मघर (सल्यानकोट) मा धेरै समय बिताउने, दशैंमा मामाघर (सल्यानकोट पूर्वपट्टिको मन्दिर) जाने र हिउँदमा माइतीघर (सल्यानबेँसी) मा केही बढी समय बिताउने चलनसँग तुलना गरिन्छ।
ऐतिहासिक तथा धार्मिक महत्त्व
नेपाल एकीकरण: किंवदन्ती अनुसार, नेपाल एकीकरणका बेला पृथ्वीनारायण शाहले नुवाकोट र काठमाडौं विजय गर्न जानुअघि यही त्रिपुरासुन्दरी माई भगवतीको आशीर्वाद पाएका थिए। शाहवंशीय राजाहरूले यस मन्दिरलाई विशेष महत्त्व दिने गरेको तथ्य भेटिन्छ।
शक्तिपीठ: श्रीस्वस्थानीमा उल्लेख भए अनुसार, यज्ञकुण्डमा हामफालेकी सतिदेवीको कण्ड्यौलो पतन भएको स्थानमा त्रिपुरासुन्दरी भगवतीको उत्पत्ति भएको मानिन्छ, जसले यसलाई शक्तिपीठको रूपमा स्थापित गरेको छ।
न्वागी जात्रा: यो पर्वलाई न्वागी जात्रा वा माईथान जात्रा को नामले पनि चिनिन्छ। न्वागी भन्नाले नयाँ अन्नबाट देवीलाई भोग चढाउने पर्वलाई बुझिन्छ।
यस वर्षको मेलालाई व्यवस्थित र भव्य बनाउन गाउँपालिकाले मंसिर ७ गते (भोलि) सार्वजनिक बिदा समेत दिएको छ।
#evamedianetwork
#foryoupageシ
#Maimela
0 Comments